De 3 V’s voor Pubers.

Wel eens gehoord van de 3 V’s? Vrijheid, Verantwoordelijkheid en Vertrouwen? Tijdens een management training heb ik ooit geleerd hoe je met met deze 3 V’s verantwoordelijkheid delegeert en daarmee succesvol teams managet.  Ik heb gemerkt dat deze drie V’s ook heel goed werken bij het opvoeden van Pubers. Ook bij studiekeuze bootcamp deel ik dit principe…vooral met jongeren die veel vrijheid willen.

Groeiende behoefte aan vrijheid

De grote strijd tussen pubers en ouders gaat vaak over hun groeiende behoefte aan vrijheid en de, in de ogen van ouders weinige verantwoordelijkheid die ze nemen. Verantwoordelijkheid voor schoolresultaten, voor hun gezondheid, bijdrage aan de taakverdeling in een gezin, etc etc . Dood moe word je soms van alle discussies.

Omdat deze discussies vaak gepaard met veel emoties (jij doet ook altijd….), gevolgd door straf (dan mag je niet meer….), blijft voor pubers het principe dat vrijheid onlosmakelijk verbonden is met vertrouwen en verantwoordelijkheid,  vaak onduidelijk en onbesproken.

Een mooi voorbeeld las ik op Kik: http://kikbox.nl/vs/

Ik heb het stuk voor het gemak gecopieerd:

Met n paar pubers in da house merk ik dat ze reageren op grenzen stellen, duidelijkheid bieden en vooral de driehoek Vrijheid, Verantwoordelijkheid en Vertrouwen.

Deze 3-hoek heeft me al een aantal keer geholpen bij moeizame gesprekken met onze dochter over haar vrijheid die we tijdelijk weer aan banden legden. Omdat zij er een potje van maakte.

Voor mij als ouder was dit een soort van wake up call. Nog niet eerder had ik op deze manier gekeken naar wat onze kinderen mochten en wat niet. Maar het ging een paar keer mis en ik zocht naar de juiste woorden en standpunten om dit met onze dochter te bespreken. Wij gaven haar  de vrijheid om naar logeerpartijtjes bij vriendinnen te gaan, of die thuis te houden, en vroegen haar het niet te laat te maken, omdat ze heel slecht tegen te weinig slaap kan. Allemaal harstikke leuk en gezellig die logeerlol, maar als er daarna een donderwolk door je huis loopt, hangt er wel een zuur prijskaartje aan. ’s Avonds een grote meid, ’s ochtends een grote meid, en die vlieger ging niet helemaal op bij haar.

Maar goed, na zo’n logeerpartijtje, waar ze dan tot 5-6 uur in de vroege morgen hebben liggen keten en zij dus te weinig heeft geslapen, is haar humeur om op te schieten. Links en rechts worden snauwen uitgedeeld en alles wat moet gebeuren is haar te veel, zelfs haar bord op het aanrecht zetten, een tas opruimen of een jas ophangen. Bovendien was ze een aantal keer vervolgens op maandag zó moe, dat ik haar ziek moest melden van school. Dat was de limit.

Ik vond dat ze een loopje nam met haar verantwoordelijkheid voor haar eigen fitheid, dat ze ons vertrouwen schond en dus de vrijheid niet verdiende die ze zo graag wilde hebben om naar die logeerpartijtjes te gaan, of ze te houden bij ons thuis. De eerste keer dat we met haar hierover spraken, maakten we haar duidelijk dat als dit nog een keer zou gebeuren, ze daarmee liet zien dat ze de verantwoordelijkheid niet aankon. En dat we dan haar vrijheid zouden inperken. We gaven haar dus nog 1 keer het vertrouwen om dit zelf te regelen. We gaven haar ook n paar tips: ga de week ervoor op tijd naar bed, zodat je extra uitgerust bent en wat reserves hebt. Of als je moe bent om 4 (!) uur, ga dan gewoon slapen. Enfin, de adviezen werden met opgetrokken wenkbrauwen aangehoord en belandden in de fictieve prullenbak. En de volgende logeerpartij was het natuurlijk gewoon weer feest. Weer veel te laat geworden (lang leve het mobiele tijdperk en whap) en een kind met een humeur ver beneden het vriespunt.

Dus: tijd voor actie. Weer een moeilijk gesprek: je was gewaarschuwd; als je zo vermoeid bent na een logeerpartijtje, hoe leuk ook, kun je de verantwoordelijkheid voor je eigen fitheid niet aan en dus verdien je de vrijheid niet. Dus je vrijheid wordt ingeperkt, het vertrouwen is een beetje geslonken en je krijgt minder verantwoordelijkheid. Het is een beetje als een hekwerk om een weiland van vrijheid: merk je dat de vrijheid die het weiland biedt te groot is, dan maak je het wat kleiner. En dus moet je het vertrouwen opnieuw verdienen en opnieuw laten zien dat je de verantwoordelijkheid aankunt, voordat het weiland weer zijn grotere omvang krijgt.

Zij kwaad natuurlijk. Maar de aanhouder wint en na een aantal moeilijke gesprekken heeft ze het principe van vrijheid, dat onlosmakelijk samengaat met vertrouwen en verantwoordelijkheid, inmiddels begrepen. Opvoeden is vrijheid bieden. En grenzen stellen.

Interessant he?

3  V’s voor Pubers inzichtelijk maken

Tijdens mijn studiekeuze bootcamps noemen jongeren vaak dat ze een studie willen doen die hen later kansen biedt op een baan met veel afwisseling, autonomie en met liefst met een dik salaris. Je merkt het al….veel V van vrijheid.

Juist bij deze jongeren leg ik uit dat je voor vrijheid veel verantwoordelijkheid moet nemen. Ze kijken me dan soms heel vreemd aan. Ik laat ze inzien dat door het nemen van verantwoordelijkheid, vertrouwen toeneemt en de vrijheid die ze gegund krijgt weer groter wordt. Maar dat ook omgekeerd geldt: wie geen verantwoordelijkheid neemt, snel zijn vrijheid ingeperkt zal zien worden omdat er domweg geen vertrouwen in hen is.  Dat snappen ze dan heel snel (gek he).

Conclusie: Volgens mij kun je het principe van de 3 V’s niet jong genoeg leren. Daar hoef je echt geen managementtraining voor te doen en heb je je hele leven profijt van!